تودیع سفته به گمرک

سوال: 

اینجانب به عنوان ترخیص کاری که وکالت از یک شرکت صاردکننده مشتقات نفتی داشته ام، محموله ای را به گمرک اجرایی جهت صادرات اظهار نمودم. گمرک صادرات و خروج کالا از کشور را منوط به سپردن سفته ای به مبلغ سه برابر ارزش بین المللی کالای صادراتی نموده که بلافاصله از سوی اینجانب تودیع و کالا پس از نمونه برداری خارج گردید. ضمناً مدیرعامل شرکت صادرکننده نیز ظهر سفته ها را امضا نموده است.
حال گمرک از مرجع قضایی درخواست کرده، محکوم به را از محل سفته های تودیعی از سوی اینجانب، وصول نمایند و از اعاده سفته ها خودداری می کند، تقاضا دارم راهنمایی کنید بنده برای رهایی از این مشکل، چه اقدامی باید بکنم.

پاسخ:  

این فرض از چند دیدگاه قابل بررسی است:
1- اگر سفته صادر شده بابت تضمین تعهدات شخصی صادرکننده کالا تودیع شده باشد مسلماً با صدور حکم برائت وی، تعهد تجاری او نسبت به سفته نیز مرتفع می شود. به عبارت دیگر تعهد منشا تعهد براتی مرتفع شده و تعهد براتی نیز برطرف می شود. مطابق با قانون تجارت و اصول حقوقی، مبنای تعهد ضامن سند تجاری، مسوولیت صادرکننده سند تجاری است که ضمانت ضامن نیز با صدور حکم برائت در این فرض برطرف می شود.
2- اگر سفته صادر شده بابت ضمانت کالای صادر شده به طور کلی پرداخت شده باشد موضوع از دو دیدگاه قابل بررسی است:
الف- اگر سفته بابت تضمین حقوق متعلق به کالا تودیع شده باشد با صدور حکم برائت صادرکننده سفته، تعهد تجاری وی باقی خواهد ماند زیرا در این مورد اقدام به تضمین حقوق متعلق به کالا نموده است نه حقوق و تعهدات شخصی خود نسبت به کالا. در این حالت ضمانت ضامن سند تجاری نیز پا برجاست.
ب- منظور از حقوق متعلق به کالا  در این موردصرفاً حقوقی است که از یارانه ای بودن کالا به آن تعلق می گیرد و شامل مجازات های شخصی نمی شود. به عبارت دیگر سفته صادر شده صرفاً برای تضمین پرداخت ما به التفاوت مقرر در دستورالعمل ستاد مبارزه با قاچاق می باشد و برداشت جریمه نقدی از آن در فرض سوال، خلاف اصل شخصی بودن جرایم و مجازات ها است، گمرک به عنوان مامور وصول درآمدهای دولت نمی تواند جریمه نقدی (محکوم به) به میزان سه برابر ارزش کالای قاچاق را از صادرکننده ای که تبرئه شده دریافت نماید. اما سایر هزینه ها از جمله هزینه واخواست سفته آن هم در پایان و بعد از صدور حکم محکومیت صادرکننده سفته در دادگاه حقوقی قابل مطالبه و استیفاء است. 

پاسخ دهنده: جناب آقای قیصری